Recenzja. "W imię..."

Gdyby usilnie chcieć, można by się doszukać w nowym filmie Szumowskiej kilku aspektów przemawiających na jego korzyść. Można by sobie wmawiać, że tego typu historia jest potrzebna, że ma pewną misję, że przemawia i oddziałuje, że mówi coś ważnego. Pofilmowe wrażenia, te rzeczywiste, są jednak mocniejsze i zgoła odmienne. Rodzą w głowie serię podobnych do siebie pytań:

„Po co?”

Szumowska jak to Szumowska. Łapie się za tematy nazywane powszechnie „tabu” albo „kontrowersyjnymi”. Tutaj nie dość, że mamy do czynienia z człowiekiem, który sam siebie określa „pedałem”, to na dokładkę jest księdzem. Prawdziwa mieszanka wybuchowa: homoseksualizm i kościół w jednym – to coś, co bulwersuje już na samym starcie. Przynajmniej większość z nas, bo przecież z sacrum robi profanum. Jednak nie jest to zarazem nic odkrywczego, nic, o czym nie mówiłoby się sto razy, nic co byłoby ważnym do odnotowania. Ot, dla utrwalenia niejako, że w kościele homoseksualizm też jest. Taka prawda o której nie lubimy mówić. Jednak czy dla kogoś stanowi to zaskoczenie?

„Po co?”

Należy zauważyć, w jaki sposób postać homoseksualisty jest wyeksponowana na tle reszty. Otóż proszę: mamy ośrodek poprawczy dla młodocianych nad którym zacny ksiądz sprawuje pieczę. Ośrodek znajduje się w małej miejscowości, w której jest jeszcze kilka osób. Kobieta, która przyjechała tu za mężem i z nudów upija się każdego popołudnia. Chętnie oddałaby się też wspomnianemu księdzu, ale ten twierdzi, że już jest zajęty. Jest też pomocnik księdza. Swój chłop, najlepiej wychodzi mu dmuchanie w gwizdek sędziowski. Kilku pijaczków spod sklepu i wspomniana młodzież, która pełni ważną rolę w tym filmie – kontrastuje swoją z postawą postawą księdza. Oni, młodociani, wulgarni na potęgę, palący, pijący, pieprzący się, on, ten uczciwy, w końcu ksiądz, potrafiący ich pouczyć i budzący autorytet. Na ich tle bohater „W imię…” wypada doprawdy nieźle, nawet pomimo tego, że nie raz upija się do nieprzytomności i masturbuje w wannie. No i właśnie…

„Po co?”

Sceny seksu. Tego dwu, jak i jednoosobowego. Zastanawiam się, czy kiedykolwiek polskie kino poruszając trudny temat będzie potrafiło być subtelne. Choćby w najmniejszym stopniu. Tym razem tak się znów nie dzieje. Żeby podkreślić, że ksiądz to też człowiek, najłatwiej pokazać, jak się onanizuje. Oczywiście nie może też zabraknąć scen miłości cielesnej między partnerami… męskimi. Może bez detali, ale na tyle dokładnymi, by nie oglądać ich z należytym skupieniem wzroku.

„Po co?”

Żeby było zabawnie, większość z tych scen można by z powodzeniem ominąć lub zastąpić innymi środkami. Nie wnoszą bowiem do filmu niczego potrzebnego, nie uzupełniają tej historii, zaś jedna ze scen, powiedziałbym, burzy wręcz przyzwoitą do pewnego momentu historię pewnego człowieka. Wszystkie one są na doczepkę, jakby miały podkreślić kontrowersyjność obrazu, jego dramaturgię, czy cokolwiek innego. Nic z tych rzeczy. Nie udaje się. Człowiek odnosi wrażenie bezsensowności.

„Po co?”

Historię i przesłanie tego filmu można tak naprawdę wyłuskać oglądając sam zwiastun. Dwie minuty materiału mówią o filmie praktycznie tyle co on sam. Wielokropek w tytule wraz z tematyką, którą można znaleźć na ulotce, każą myśleć o pewnym rozdarciu między miłością do Boga a miłością do człowieka (możemy sobie łatwo uzupełnić „W imię… Boga” albo „W imię… miłości”). Nietrudno też przypuszczać, że na tej konfrontacji bazuje sam film oraz na czym (biorąc pod uwagę jak zaczyna) się skończy. Nic nie stanowi tu zaskoczenia, nic tak naprawdę też nie porusza. Emocje jakie budzi „W imię…” (budzi, tego nie można mu zabrać) są negatywnymi raczej, zaś historia pewnego księdza , nawet pomimo przesytu pewnych treści powoduje niedosyt właśnie. Wydaje mi się – jesteśmy w stanie zrozumieć tu problem, jesteśmy w stanie zaakceptować, że występuje, ale trudno przyjąć jego postać i rozwiązanie, tak jak trudno przyklasnąć rozwiązaniom, jakie zastosowała jego reżyserka - Małgośka Szumowska.

„Po co?”

I podsumowując już zdecydowanie, podkreślę, że nie tak widzę sens polskiego kina, które w tym przypadku przypomina mi trochę wsadzenie kija w mrowisko, z którego mrówki już dawno zdążyły się wyprowadzić, w dodatku kija, który mógłby z powodzeniem posłużyć do czegoś innego.


P.S. Jest w tym filmie taka scena. Piękna, jakby teledyskowa. Tuż po momencie kulminacyjnym. Scena procesji podczas sierpniowego święta Matki Boskiej Zielnej. Chwilę trwa, pięknie brzmi i wygląda. Generuje emocje, ale… W żaden sposób nie jestem w stanie połączyć ją zresztą filmu. Zupełnie jakbym zobaczył kawałek innej historii, jakby to był taki obrazek na pocieszenie, taki… „A bo wpadło mi do głowy”. Niepojęte.